Weinig tijd, hoge ambities en veel neuzen
Het belang van het strategisch inzetten van coalities smeden
Den Haag heeft sinds april een Klimaatakkoord. Meer dan 100 partijen committeerden zich in korte tijd aan 38 concrete afspraken (klimaatdeals) om de stad in 2030 klimaatneutraal te krijgen. Wij hielpen de gemeente Den Haag met het proces om tot het Klimaatakkoord te komen. In slechts enkele maanden tijd wisten we hoge ambities en veel neuzen achter een gemeenschappelijk doel te krijgen. Hoe? Door vol in te zetten op het smeden van de juiste coalities.
Het Haags Klimaatakkoord is het resultaat van een jaar lang intensieve samenwerking tussen het bedrijfsleven ondernemers, overheden, maatschappelijke organisaties én de inwoners van Den Haag. Maar, met het sluiten van het akkoord is het echte doel – een klimaatneutrale stad – natuurlijk nog niet bereikt. Het feestje van de ondertekening is
eigenlijk pas de start van een lange termijn beweging. De komende jaren moeten de partijen blijven samenwerken om het doel samen te bereiken.
Meer nodig dan ‘een leuke bijeenkomst’
De valkuil die op de loer ligt bij zo’n langjarig ‘project’, is dat er in de eerste fase te snel en voor de korte termijn wordt gehandeld. Met een serie leuke en energieke bijeenkomsten krijg je vaak iedereen aan tafel. Men doet goed mee en er is een opbrengst. Geslaagd proces zou je dan kunnen zeggen. Maar kun je wel spreken van een echte samenwerking? En houden de relaties stand ook na de bijeenkomsten? Te vaak zien wij gebeuren dat voordat het échte doel bereikt is, de samenwerkingen verzwakken of zelfs uiteenvallen. Echt samenwerken en langjarige betrokkenheid vraagt om meer.
Probleemeigenaarschap als verbindend element
Het succes schuilt in het smeden van coalities: de juiste samenwerkingen vanuit het juiste belang. Om langdurige betrokkenheid te bereiken, helpt het als alle partijen zich ook kúnnen verbinden aan een gemeenschappelijk doel. Zien zij het eigen belang vertegenwoordigd in het gemeenschappelijk belang? Door alle partijen te laten erkennen dat zij een aandeel hebben in het bereiken van het gezamenlijk doel maak je slim gebruik van ‘probleemeigenaarschap’. Geleidelijk aan ontstaat zo verbinding tussen ‘het probleem’ en ‘de partijen met een oplossing’. Initiatiefnemers met een (deel) oplossing komen in actie en stimuleren zo elkaar tot meer en integralere oplossingen. Zo ontstaat de gewenste beweging.
Ieder in z’n eigen rol geeft juist verbinding
Deze interventie bracht in Den Haag de versnelling in het proces. Toen wij aan boord kwamen was de gemeente al een paar maanden onderweg. Er waren diverse bijeenkomsten geweest, maar afspraken over de inhoud bleven vooralsnog uit. Wat bleek na een eerste inventarisatie bij belangrijke stakeholders? De gemeente stelde zich op als enige drager van het probleem ‘hoe krijgen we de stad versneld klimaatneutraal’. Daarmee lag zowel de inhoud als het proces bij de gemeente, en wisten deelnemende partijen niet precies hoe ze konden bijdragen aan het oplossen van het probleem. Door in de werkvormen de inhoud voorop te stellen, ontstond ruimte voor de ideeën van initiatiefnemers. Iedere ronde bracht meer eigenaarschap bij de partijen zelf. Daarmee kwam ook de verbinding: partijen zagen dat ze elkaar nodig hadden. Dan maakte dat partijen investeerden in de onderlinge relaties en ze zichzelf organiseerden. De gemeente kon vervolgens de faciliterende rol met verve vervullen, om zo de afspraken te borgen in een echt Haags Klimaatakkoord.
De waarde voor de lange termijn
Veel beleidsbepalers – gemeenten, maar ook andere organisaties – worstelen met het beleid van het papier afkrijgen, en naar acties om te zetten. Het slim beleggen van eigenaarschap kan hierin de sleutel zijn om meer betrokkenheid én meer actie te genereren. De stap om te doen is spannend, het gaat grotendeels om loslaten en vertrouwen geven. Gaat het dan wel goed? Is het op tijd af, en is het resultaat wel hetgeen wat je als gemeente voor ogen had? Als beleidsbepaler kun je nog steeds regie houden door kaders te scheppen en jouw aandeel te pakken. Durf te vertrouwen op de kracht van coalities. Dan zet je een beweging in gang die met de tijd alleen maar meer waarde heeft.
Ook de kracht van coalities benutten, en beleid omzetten naar actie? Wij hebben een aanpak die binnen 4 maanden bewezen succes heeft!
