Blog: een ontwerpaanpak voor sociale(re) transities

Nederland staat aan de vooravond van ingrijpende veranderingen. We streven naar grootschalige transities, van het bevorderen van een circulaire economie tot de overgang naar schone energie, terwijl we de onvoorspelbare effecten van klimaatverandering het hoofd bieden. In deze tijd van snelle veranderingen is het van essentieel belang om de bredere gemeenschap te betrekken en ervoor te zorgen dat deze complexe veranderingen begrijpelijk en inclusief zijn voor iedereen.

In deze blog nemen we je mee op onze reis om Reyeroord Aardgasvrij te maken. Hier hebben we de waarde van een ontwerpaanpak ontdekt om abstracte transities een tastbaar sociaal gezicht te geven in de wijk. We hebben geleerd van vier belangrijke lessen die we samen met onze partners Zeewaardig en de gemeente Rotterdam hebben gepresenteerd tijdens de Dutch Design Week.

Ontwerpen voor Transitie

Een transitie is een complex en onzeker proces, waarbij geen universele oplossing bestaat. Vaak zijn er aanzienlijke kloven tussen wat bewoners verwachten en hoe de systemen werken. Dit benadrukt de noodzaak om de nuances van de lokale context en individuele perspectieven te begrijpen. Wij geloven dat een ontwerpgerichte aanpak deze kloven geleidelijk kan overbruggen. Het benadrukt het belang van inzichten die zijn opgedaan in iteratieve experimenten. Dit maakt effectieve beleidsuitvoering mogelijk en helpt een balans te vinden tussen de ervaringen van bewoners en het bredere systeem, waardoor gemeenschappen effectief kunnen navigeren in de complexe dynamiek van transities.

De Casus van Reyeroord Aardgasvrij

De Rotterdamse gemeenschap van Reyeroord heeft de ambitie om in 2035 volledig aardgasvrij te worden. Dit is een aanzienlijke overgang voor zowel de gemeente als de bewoners. Om begrip te bevorderen, heeft ons team gedurende twee jaar verschillende interventies ontworpen en getest. Hierdoor hebben we een theoretisch concept tastbaar gemaakt voor de bewoners.

De objecten die we op de Dutch Design Week toonden, hebben meer dan twee jaar lang de straten van Reyeroord gesierd. Gebaseerd op inzichten uit de buurt, maakt hun ontwerp de energietransitie concreet en verbindt het met de bewoners. Voor burgers kunnen concepten over energietransitie nogal abstract lijken, maar deze objecten bieden een eenvoudige en toegankelijke manier om bewoners uit te nodigen om meer te ontdekken en te leren over de ingrijpende verandering die in hun buurt gaande is.

Een scala aan interventies

Gebaseerd op onderzoek en ervaringen in de wijk Reyeroord, heeft ons team verschillende interventies ontworpen om de diverse gemeenschap te benaderen en de transitie betekenisvol voor hen te maken. Deze variëren van kleine verbeteringen aan bestaande tools, zoals nieuwsbrieven, tot meer opvallende ingrepen zoals de rode objecten. We hebben voortdurend de impact van deze interventies gemeten om te begrijpen wat wel en wat niet werkt.

Vier Belangrijke Lessen

Innovatief ontwerpen gedijt in onzekere tijden door de menselijke invalshoek te benadrukken en creatieve oplossingen te omarmen. Uit onze interventies hebben we vier belangrijke lessen geleerd:

1. Verbind met de buurt: Breng de transitie naar de straten. Het is essentieel om bewoners te motiveren om verandering te omarmen door de kloof te overbruggen van het abstracte naar de werkelijkheid van de buurt. Dit begint met het streven naar begrip voor de perspectieven van bewoners.
2. Navigeer door bureaucratische uitdagingen: Ontwerpen binnen het systeem. Een ontwerpbenadering kan soms botsen met bestuurlijke tradities, en daarom is zorgvuldige integratie binnen de organisatie van groot belang.
3. Streef naar tastbare impact: Leer van actie en reflectie. Een ontwerpgerichte aanpak moedigt actie, leren en aanpassing aan. Reflectie op resultaten en voortdurende verbetering zijn essentieel.
4. Stapsgewijs verandering bevorderen: Gedrag geleidelijk activeren. Het gebruik van een gedragsveranderingsmodel vergemakkelijkt de mobilisatie. De interventie in Reyeroord omvatte vier activatiestadia: bewustwording creëren, keuzes informeren, besluitvorming ondersteunen en bewoners geïnformeerd houden door het ontwerpproces effectief te begeleiden.